Assertiviteit wat is de betekenis van assertiviteit? Assertiviteit is een term die verwijst naar het vermogen om op een eerlijke en zelfverzekerde manier voor jezelf op te komen. Dit terwijl je tegelijkertijd ook rekening houdt met de gevoelens en behoeftes van anderen.
Assertiviteit houdt in dat je jouw eigen gedachten, gevoelens en rechten op een respectvolle en duidelijke manier uitdrukt. Dit zonder anderen te domineren of te kleineren want dat is not done.
Assertiviteit omvat dus het opkomen voor jezelf en het uiten van je mening. Het stellen van grenzen en het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen keuzes en acties. Assertiviteit is een belangrijke vaardigheid in sociale relaties, interactie en professionele omgevingen omdat het helpt om conflicten op te lossen, communicatie te verbeteren en zelfvertrouwen op te bouwen.
Wat is een synoniem voor assertiviteit? Dat is zelfverzekerdheid, het verwijst naar het vermogen om op een zelfverzekerde en doelgerichte manier voor jezelf op te komen, zonder daarbij anderen te schaden. Andere synoniemen zouden kunnen zijn: zelfbewustzijn, assertief gedrag, vastberaden en of zelfvertrouwen.
Een assertiviteitstraining kan op verschillende manieren worden benaderd, afhankelijk van individuele behoeften en voorkeuren. Ik zal hier enkele suggesties opschrijven om assertiviteit te trainen.
Bewustwording
Begin met het ontwikkelen van bewustzijn over je eigen gedachten, gevoelens en behoeftes. Merk dan op wanneer je jezelf inhoudt of niet zegt wat je echt denkt of voelt.
Assertieve communicatie
Leer assertieve communicatietechnieken, zoals het gebruik van de ”IK” verklaringen om je eigen gevoelens en behoeftes te kunnen uitdrukken zonder anderen de schuld te geven en het actief luisteren naar anderen. Zo meteen schrijf ik zo’n lijst van de IK verklaringen op.
Zelfrespect
Werk aan het opbouwen van zelfrespect en zelfvertrouwen, omdat dit de basis vormt voor assertief gedrag. Identificeer je sterke punten en waardeer je eigen mening en gevoelens.
Grenzen stellen
Oefen met het stellen en handhaven van gezonde grenzen in je relaties en interacties. Dit houdt in dat je leert om “nee” te zeggen wanneer dat nodig is en je eigen ruimte en behoeften respecteert. Ik heb daar een mooi artikel over geschreven met een hele lijst van voorbeelden om nee zeggen in verschillende situaties , onderaan dit artikel zal ik de link daarvan plaatsen omdat ik niet wil dat het je nu af gaat leiden.
Positieve affirmaties
Gebruik positieve affirmaties om je zelfvertrouwen te kunnen versterken en om jezelf aan te moedigen om assertief te kunnen zijn. Je zou bijvoorbeeld positieve zinnen kunnen herhalen zoals “ ook ik verdien het om voor mezelf op te komen of “ook mijn mening is waardevol”.
Door met regelmaat te oefenen en bewust te worden van je eigen gedrag, kun je jouw assertiviteit geleidelijk aan verbeteren en meer zelfvertrouwen ontwikkelen in verschillende situaties. Het is nooit een kwestie van een knop omdraaien dus wees vriendelijk voor jezelf en geef aan dat je geduld moet hebben en dat het daarna wel goed komt.
Een lijst van de “IK” verklaringen
- Ik voel me gefrustreerd als mijn ideeën niet serieus worden genomen tijdens bijeenkomsten.
- Ik waardeer het als je op tijd bent, omdat het me helpt mijn planning te organiseren
- Ik merk dat ik me ongemakkelijk voel als er teveel van me wordt gevraagd, ik heb wat ruimte nodig om te ademen
- Ik ben blij dat je me hebt uitgenodigd, maar ik voel me niet comfortabel bij die activiteit
- Ik voel me teleurgesteld als afspraken niet worden nagekomen, omdat het mijn vertrouwen schaadt
- Ik vind het belangrijk om mijn standpunt te delen,dus laat me alsjeblieft uitpraten voordat je reageert
- Ik merk dat ik me overweldigd voel wanneer er teveel van me wordt verwacht, ik heb hulp nodig bij het delegeren van taken
- Ik heb behoefte aan wat tijd alleen om op te laden na een drukke dag
Deze IK verklaringen helpen je om je gevoelens, grenzen en behoeftes op een respectvolle en duidelijke manier te communiceren, zonder anderen aan te vallen en of de schuld te geven. Ze zijn een krachtig instrument voor assertieve communicatie
Assertief voor jezelf opkomen
Enkele voorbeelden van hoe je assertief voor jezelf kunt opkomen in verschillende situaties
Op het werk
Als een collega bewijze van spreken herhaaldelijk jouw ideeën overneemt tijdens een vergadering, zou je kunnen zeggen: ik waardeer het dat je mijn ideeën op prijs stelt, maar ik wil graag ook de kans krijgen om mijn gedachten rechtstreeks te kunnen delen met mijn team.
Als je overweldigd bent met taken, dan zou je kunnen vragen: ik merk dat mijn huidige werklast te zwaar is en ik wat hulp nodig heb bij de prioriteit van taken. Kunnen we samen even overleggen hoe we dit aan kunnen pakken?
In persoonlijke relaties
Als iemand voortdurend te laat komt, dan zou je kunnen zeggen: ik vind het belangrijk om op tijd te zijn, omdat het mijn planning beïnvloedt. Kunnen we afspreken om ons aan de afgesproken tijd te houden?
Als een familielid jouw persoonlijke grenzen overschrijdt, dan zou je kunnen zeggen: ik begrijp dat je bezorgd bent, maar ik heb behoefte aan privacy en ruimte op dit moment. Ik waardeer je steun, maar ik heb gewoonweg even tijd voor mezelf nodig.
Bij sociale activiteiten
Als vrienden een activiteit voorstellen waar je echt geen zin in hebt, dan zou je kunnen zeggen: bedankt voor de uitnodiging maar ik denk dat ik vanavond liever iets anders doe. Laten we een andere keer afspreken wanneer het beter uitkomt voor mij
Als iemand op een bijeenkomst een ongepaste opmerking maakt, dan zou je kunnen zeggen: ik voel me niet prettig bij die opmerking. Laten we het gesprek verleggen naar een ander onderwerp.
Het belangrijkste van assertiviteit is voor jezelf opkomen en je grenzen, gevoelens en behoeftes op een respectvolle manier te communiceren, terwijl je tegelijkertijd natuurlijk ook rekening houdt met de gevoelens van anderen.
Gevoelens
Menselijke gevoelens zijn veelzijdig en soms complex, ze spelen een cruciale rol in ons dagelijks leven, onze relaties en ons welzijn. Hieronder zal ik enkele belangrijke aspecten van menselijke gevoelens opschrijven.
Emoties
Emoties zijn intense reacties op interne of externe gebeurtenissen en prikkels. Deze emoties kunnen variëren van vreugde, verdriet en boosheid tot angst en liefde. Emoties zijn vaak kortdurend en worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals sociale omgeving, cultuur en persoonlijke ervaringen.
Gevoelens
Gevoelens zijn subjectieve ervaringen van emoties, die vaak langer aanhouden dan de emotie zelf. Ze omvatten het bewuste bewustzijn van wat we voelen en kunnen worden beïnvloed door onze gedachten, interpretaties en overtuigingen van gebeurtenissen. Gevoelens kunnen ook worden beïnvloeddoor onze relaties en sociale omgeving.
Expressie
Mensen drukken hun gevoelens vaak uit door middel van verbale en non-verbale communicatie, zoals gezichtsuitdrukkingen, stemtoon, lichaamstaal en woordkeuze. Deze expressie kan anderen helpen om onze emoties en gevoelens te begrijpen en kan een belangrijke rol spelen in onze sociale relaties en interacties.
Regulatie
Emotionele regulatie verwijst naar het vermogen om onze emoties te begrijpen, te uiten en te beheren op een manier die constructief is voor anderen en voor onszelf. Dit omvat het herkennen van onze emoties, het identificeren van de oorzaken ervan en het toepassen van strategieën om ze op een gezonde en effectieve manier te beheren.
Invloed op gedrag
Gevoelens en emoties kunnen een sterke invloed hebben op ons gedrag en onze besluitvorming. Ze kunnen ons motiveren om actie te ondernemen en om onze relaties op verschillende situaties te bepalen.
Het begrijpen en beheren van onze gevoelens is essentieel voor onze emotionele gezondheid en welzijn. Het stelt ons in staat om effectief te communiceren en om te gaan met de uitdagingen en stressvolle situaties in het leven.
Menselijke behoeftes
Menselijke behoeftes verwijzen naar de fundamentele emotionele, sociale, fysieke en psychologische vereisten die essentieel zijn voor het welzijn en de ontwikkeling van mensen. Deze behoeftes vormen de basis voor ons gedrag en motivatie.
Enkele belangrijke categorieën van menselijke behoeftes
Fysiologische behoeftes
Dit zijn de meest fundamentele behoefte die essentieel zijn voor het overleven van de mens, zoals voedsel, onderdak, water, slaap en kleding. Deze behoeftes vormen de basis voor ons biologisch functioneren en onze fysieke gezondheid.
Veiligheidsbehoeften
Nadat aan de fysiologische behoeftes is voldaan, streven mensen naar veiligheid en zekerheid. Dit omvat bescherming tegen gevaar, financiële zekerheid, stabiliteit in hun omgeving, een gevoel van voorspelbaarheid en orde en een veilige sociale omgeving.
Sociale behoeften
Mensen zijn van nature sociale wezens en hebben behoeften aan verbondenheid, sociale interactie met anderen en of relaties. Dit omvat acceptatie, vriendschap, erkenning, liefde en het gevoel om erbij te horen.
Behoeft aan erkenning en waardering
Soms hebben mensen behoefte aan erkenning, respect en waardring van anderen. Dit zou kunnen bijdragen aan hun gevoel van eigenwaarde en zelfrespect.
Behoefte aan zelfontplooiing
Dit is de behoefte om persoonlijk te groeien en zichzelf te ontwikkelen. Dit omvat het nastreven van doelen en het ontwikkelen van vaardigheden en het ervaren van persoonlijke voldoening.
Het begrijpen van deze menselijke behoeftes is essentieel voor het bevorderen van welzijn, het opbouwen van gezonde relaties en het creëren van een omgeving waarin mensen kunnen gedijen en hun volledig potentieel kunnen bereiken.
Wat zijn de nadelen als je niet assertief genoeg bent?
Het niet assertief genoeg zijn kan verschillende nadelen met zich meebrengen, zowel op persoonlijk als op professioneel vlak. Hieronder zal ik enkele mogelijke nadelen opschrijven.
Overschrijden van grenzen
Als je niet assertief genoeg bent, loop je het risico dat anderen jouw grenen overschrijden. Dit kan leiden tot gevoelens van machteloosheid, frustratie en een gebrek van controle over je eigen leven.
Respectverlies
Mensen zouden jouw gebrek aan assertiviteit kunnen interpreteren als zwakte, wat weer zou kunnen leiden tot een gebrek aan respect van anderen. Dit kan weer invloed hebben op je zelfvertrouwen en zelfrespect.
Bijvoorbeeld als je als zeer jong kind veel hebt meegemaakt, waardoor je jezelf onveilig voelde dan is er eerder een kans dat je jezelf in jezelf terugtrekt, want op zo’n jonge leeftijd kun je nog niet assertief voor jezelf opkomen. Het terugtrekken in jezelf is dan iets wat je jezelf dan op zeer jonge leeftijd al eigen hebt gemaakt. Hierdoor kunnen anderen proberen om over je heen te lopen, het gevolg kan dan zijn dat je jezelf weer terugtrekt in jezelf. Hierdoor bouw je bijna of geen assertiviteit op.
Sommige mensen bouwen pas assertiviteit op als ze al ver in de 30,40,50 of 60 zijn. Doch het is beter laat, dan nooit.
Als ik nu even terug kijk naar mezelf, dan besef ik dat ik vroeger altijd mensen die dominant of manipulatief naar mij toe waren van het ene op het andere moment met “verdriet” uit mijn leven deed verbannen i.p.v. dat ik assertief voor mezelf op kwam.
Achteraf gezien had ik in die tijd al moeten leren, hoe ik op een assertieve manier voor mezelf had moeten opkomen, vandaar dat ik het fijn vind om ook een artikel te schrijven over assertiviteit.
Ongelukkige relaties
In persoonlijke relaties kan een gebrek aan assertiviteit leiden tot onduidelijke communicatie, onderdrukking van emoties en onvervulde behoeftes. Dit kan weer leiden tot spanningen, conflicten en of ongelukkige relaties.
Overspoeld worden
Als je niet assertief genoeg bent, loop je dus het risico om overweldigd te raken door de eisen en verwachtingen van anderen. Dit kan leiden tot stress, uitputting en burn-out.
Belemmering van carrière groei
In professionele omgevingen kan een gebrek aan assertiviteit ervoor zorgen dat je niet wordt gehoord of serieus genomen wordt. Dit kan je kansen op professionele groei in welke vorm dan ook belemmeren. De wereld kan kei en keihard zijn, daarom is het belangrijk dat je leert om voldoende assertief te zijn.
Moeite met het bereiken van doelen
Een gebrek aan assertiviteit kan er voor zorgen dat je moeite hebt om je eigen behoeftes en doelen na te streven. Hierdoor loop je weer het risico om concessies te doen die niet in lijn zijn met je eigen waarden en ambities.
Kortom, niet assertief genoeg zijn kan leiden tot van allerlei problemen op het gebied van relaties, communicatie, welzijn en prestaties. Het ontwikkelen van assertiviteit als een vaardigheid kan je enorm helpen om deze nadelen te verminderen en een gezonder en evenwichtiger leven te leiden.
Natuurlijk kost het tijd om een assertief gedrag te kunnen ontwikkelen, het is nooit een kwestie van een knop om kunnen draaien. Dus wees vriendelijk en geduldig met jezelf. Verwacht niet dat je meteen “perfect” zult zijn. Wees bereid om te leren van je ervaringen, ook als je fouten maakt.
Door met regelmaat te oefenen en bewust te zijn van je eigen gedrag, kun je assertiviteit geleidelijk aan verbeteren en meer zelfvertrouwen opbouwen in verschillende situaties.
Welke stemtoon moet je gebruiken als je assertief wilt zijn?
Een rustig en zelfverzekerd stemgeluid kan bijdragen aan assertieve communicatie. Wanneer je assertief bent, is het belangrijk om een kalme en zelfverzekerde toon te gebruiken om je boodschap over te brengen. Een stemgeluid dat vastberaden en rustig klinkt, laat zien dat je zelfverzekerd bent en dat je serieus genomen wilt worden.
Hieronder schrijf ik enkele tips voor het gebruik van een assertieve stem:
Beheers je ademhaling
Neem diepe ademhalingen en spreek vanuit je buik, niet alleen vanuit je keel. Dit helpt je om een rustige en gelijkmatige toon te behouden.
Spreek langzaam en duidelijk
Neem de tijd om je woorden zorgvuldig te kiezen en spreek in een rustig tempo. Duidelijke articulatie helpt anderen om je boodschap beter te begrijpen en te respecteren.
Behoud een gelijkmatig volume
Vermijd het verheffen van je stem en of schreeuwen, houd een consistent volume aan dat duidelijk hoorbaar is zonder agressief over te komen.
Gebruik pauzes effectief
Gebruik pauzes om de nadruk te leggen op belangrijke punten of om anderen de gelegenheid te geven om je boodschap te verwerken. Dit kan ook helpen om jezelf te kalmeren en je gedachtes te ordenen tijdens het spreken.
Wees vriendelijk maar vastberaden
Je kunt assertief zijn zonder onbeleefd te zijn. Wees respectvol en vriendelijk, maar sta ook stevig achter je standpunt en laat je bovenal niet intimideren.
Wat is het tegenovergestelde van assertiviteit
Het tegenovergestelde van assertiviteit kan op verschillende manieren worden benaderd, afhankelijk van de context waarin het wordt gebruikt. Hieronder schrijf ik enkele termen op die het tegenovergestelde van assertiviteit kunnen beschrijven:
Passiviteit houdt in dat iemand zijn eigen behoeftes en gevoelens onderdrukt ten gunste van anderen. Passieve mensen vermijden vaak conflicten, zijn terughoudend om hun mening te uiten en stellen zichzelf niet op de voorgrond. Natuurlijk kan passiviteit voortkomen vanuit een onveilige jeugd en meer
Agressiviteit
Agressiviteit is een houding waarbij iemand zijn eigen behoeftes en belangen agressief nastreeft, vaak eten koste van anderen. Agressieve mensen kunnen anderen domineren, intimideren of verbaal aanvallen om hun doelen te bereiken, zonder rekening te houden met de gevoelens en behoeftes van anderen.
Passieve agressiviteit
Passief-agressief gedrag is een combinatie van passiviteit en agressiviteit. Het omvat indirecte vormen van verzet, zoals bijvoorbeeld negeren om ongenoegen te uiten of om conflicten te vermijden zonder openlijk de confrontatie aan te gaan.
Submissiviteit
Submissiviteit is een neigen om de behoeften en wensen van anderen boven die van zichzelf te stellen. Submissieve mensen zijn vaak onderdanig, meegaand en geneigd om anderen te behagen, zelfs als dit gaat ten koste van hun eigen welzijn.
In verschillende situaties kan het tegenovergestelde van assertiviteit dus verschillende vormen aannemen, variërend van passiviteit tot agressiviteit of een combinatie van beiden. Het vinden van de juiste balans tussen assertiviteit, respect voor anderen en zelfrespect is belangrijk voor effectieve communicatie en gezonde relaties.
Wat is het nadeel van submissiviteit?
Het nadeel van submissiviteit is dat het kan leiden tot een aantal negatieve consequenties op persoonlijk en relationeel vlak. Hier onder zal ik enkele mogelijke nadelen van submissiviteit opschrijven.
Overschrijding van grenzen
Submissieve mensen hebben de neiging om de behoeften en wens van anderen boven die van henzelf te stellen. Hierdoor lopen ze het risico dat hun eigen grenzen worden overschreden, wat kan leiden tot gevoelens van ongenoegen, frustratie en gebrek aan eigen waarde.
Verlies van zelfrespect
Door voortdurend toe te geven aan anderen en hun eigen behoeften te negeren, kunnen submissieve mensen hun gevoel van eigen waarde verliezen. Ze kunnen zich ondergewaardeerd, niet serieus genomen of niet gerespecteerd voelen.
Gebrek aan assertiviteit
Submissieve mensen hebben vaak moeite om voor zichzelf op te komen en hun mening te uiten. Ze vermijden conflicten en stellen zichzelf niet op de voorgrond, wat kan leiden tot een gebrek aan assertiviteit en het niet vervullen van hun eigen behoeften.
Relatieproblemen
Submissiviteit kan leiden tot onevenwichtige relaties waarin een persoon de controle heeft en de ander volgt. Dit kan weer leiden tot afhankelijkheid, gebrek aan gelijkwaardigheid en ontevredenheid in een relatie.
Stress en angst
Voortdurend toegeven aan anderen en je eigen behoeftes negeren kan leiden tot stress, angst en spanningen. Submissieve mensen kunnen zich constant zorgen maken over wat anderen van hen verwachten en kunnen moeite hebben met het maken van beslissingen.
Kortom, hoewel submissiviteit soms wordt gezien als een deugd zoals vriendelijkheid en zorgzaamheid, kan het dus ook negatieve gevolgen hebben voor het welzijn en de relatie van een persoon als het te ver gaat en niet in balans is met assertiviteit en zelfrespect.
Het vinden van een gezonde balans tussen het respecteren van anderen en het opkomen voor jezelf is belangrijk voor een gezond en bevredigend leven.
Waarom is het vermijden van conflicten niet altijd verstandig?
Het vermijden van conflicten kan op korte termijn misschien een gevoel van rust en vrede creëren, maar op de lange termijn kan het aanzienlijke nadelen met zich mee brengen. Hier zijn enkele redenen waarom het vermijden van conflicten niet zo verstandig is:
Onderliggende problemen worden niet aangepakt
Conflicten ontstaan meestal als gevolg van onopgeloste problemen, onuitgesproken zorgen of onvervulde behoeftes of begrip. Door conflicten te vermijden, worden deze onderliggende problemen niet aangepakt, wat dan weer kan leiden tot accumulaties van frustraties en een grotere uitbarsting van conflicten in de toekomst als de emmer over loopt.
Gebrek aan groei en verandering
Conflicten bieden een kans voor groei, verandering en verbetering van relaties. Ze dagen ons uit om verschillende perspectieven te begrijpen, compromissen te sluiten en of nieuwe oplossingen te vinden voor problemen. Door conflicten te vermijden, missen we deze waardevolle kansen voor persoonlijke en relationele ontwikkeling.
Verlies van vertrouwen en respect
Als conflicten voortdurend worden vermeden, kan dit leiden tot een gebrek aan openheid, eerlijkheid en vertrouwen in relaties. Mensen kunnen het gevoel krijgen dat ze niet serieus worden genomen of dat hun mening niet wordt gewaardeerd.
Dit kan weer leiden tot een verlies van respect en kwaliteit van relaties
Opgekropte emoties
Het vermijden van conflicten kan leiden tot opgekropte emoties zoals frustratie, verdriet, woede of teleurstelling. Deze onderdrukte emoties kunnen zich opstapelen en uiteindelijk tot uiting komen op ongepaste manieren, zoals passief-agressief gedrag of explosieve uitbarstingen.
Stagnerende situaties
Conflicten kunnen soms leiden tot tijdelijke spanningen, maar ze bieden ook de mogelijkheid om problemen op te lossen en vooruitgang te boeken. Door conflicten te vermijden, blijven situaties vaak stagneren en kunnen ze uiteindelijk escaleren tot onbeheersbare problemen.
Hoewel conflicten vaak als negatief worden gezien, kunnen ze ook een positieve en constructieve rol spelen in relaties en situaties. Het is belangrijk om conflicten op een respectvolle en constructieve manier aan te pakken, zodat ze kunnen bijdragen aan groei, begrip en verbetering van relaties.
Op een moment dat je misschien precies de juiste woorden of inzichten nodig hebt, nodig ik je uit om een kijkje te nemen bij Mijn Missie. Hier vind je een schat aan hints en tips die niet alleen fascinerend kunnen zijn maar tevens ook je leven kunnen verrijken. Laat je inspireren en vind precies wat je zoekt op een moment dat het er echt toe doet.
Wat voor je ligt en wat achter je ligt, is niets vergeleken met wat in je ligt. Het lijkt altijd onmogelijk totdat het gedaan is….
Als je na het lezen nog heel even zin hebt in een muzikale inspiratie, ga dan naar het menu, klik daar op het kopje inspirerende songs en laat die beast je dag opvrolijken.
Geschreven door: Alicia
Alicia