Er zijn veel vormen van communicatiestijlen, maar een veel voorkomende indeling is gebaseerd op vier hoofdstijlen: je hebt de directieve communicatiestijlen, de assertieve, de expressieve, de analytische en de reactieve communicatiestijlen.
Ik zal ze hier even een voor een gaan bespreken:
Directief
Mensen met een directieve communicatiestijl zijn vaak assertief en nemen graag het voortouw in gesprekken. Ze zijn duidelijk en to the point.
De directe communicatiestijlen worden gekenmerkt door assertiviteit, het vermogen om rechtstreeks te zijn in de communicatie en duidelijkheid. Mensen met directe communicatiestijlen drukken zich vaak openlijk en zonder omwegen uit. Ze zeggen wat ze bedoelen en bedoelen wat ze zeggen, zonder dubbele betekenissen. Ik zal hier enkele kenmerken en voorbeelden opschrijven van de directe communicatiestijl:
Duidelijkheid
Mensen met directe communicatiestijlen zijn helder en beknopt in hun boodschappen. Ze vermijden vaagheid en proberen om hun punt rechtstreeks over te brengen om de ontvanger. Bijvoorbeeld: ik wil dat je rapport morgenochtend om half 9 af hebt.
Assertiviteit
Ze zijn niet angstig om hun mening te geven of voor zichzelf op te komen. Ze weten precies wat ze willen en staan erachter. Bijvoorbeeld: ik ben het niet eens met het besluit en ik wil graag dat we dit opnieuw bespreken.
Openheid
Ze delen hun gevoelens en gedachtes zonder terughoudendheid. Ze zijn transparant en eerlijk in hun communicatie. Bijvoorbeeld: ik voel me teleurgesteld over de manier waarop dit project wordt beheerd.
Directheid
Ze vermijden vaak omhaal van woorden en komen liever meteen ter zake. Bijvoorbeeld: je prestaties zijn niet voldoende en moeten worden verbeterd.
Feedback geven
Ze zijn comfortabel met het geven en ontvangen van constructieve kritiek. Bijvoorbeeld: ik waardeer je inzet, maar ik denk dat je nog wat meer tijd moet besteden aan het verbeteren van je prestatievaardigheden.
Besluitvaardigheid
Ze nemen meestal snel beslissingen en zijn vastberaden in hun acties. Bijvoorbeeld: laten we volgende week donderdag om 9 uur vergaderen om de strategie verder te bespreken.
De directe communicatiestijlen kunnen effectief zijn in situaties waar assertiviteit en duidelijkheid en nodig zijn, zoals in onderhandelingen, leiderschap en of conflictoplossingen.
Assertieve communicatiestijlen
Assertieve communicatie is een belangrijke vaardigheid die mensen in staat stelt om hun eigen gedachtes, gevoelens en behoeftes op een duidelijke en respectvolle manier uit te drukken, terwijl ze ook rekening houden met de behoeften van anderen.
Hier zal ik enkele kenmerken en voorbeelden benoemen van assertieve communicatie:
Zelfverzekerdheid
Mensen die assertieve communicatiestijlen hebben, respecteren de gevoelens en meningen van anderen, zelfs als ze het niet ermee eens zijn. Ze tonen empathie en luisteren actief.
Grenzen stellen
Ze zijn in staat om hun grenzen duidelijk en respectvol te communiceren en zijn niet bang om “nee” te antwoorden als dat nodig is. Bijvoorbeeld: ik waardeer het aanbod, maar ik moet nee zeggen omdat ik al andere verplichtingen heb.
Feedback geven en ontvangen
Mensen met assertieve communicatiestijlen zijn comfortabel met het geven en ontvangen van feedback. Ze geven op een respectvolle manier opbouwende kritiek en accepteren dat ook van anderen. Bijvoorbeeld: ik waardeer je inzet, maar ik denk dat er ruimte is voor verbetering.
Directheid en duidelijkheid: ze communiceren hun boodschap rechtstreeks en helder zonder omwegen. Bijvoorbeeld: ik wil graag dat je stopt met het onderbreken tijdens vergaderingen, omdat het de efficiëntie vermindert.
Assertieve communicatie helpt bij het opbouwen van sterke relaties, het verminderen van misverstanden en het oplossen van conflicten op een constructieve manier. Het stelt mensen ook in staat om effectief voor zichzelf op te komen. Dit zonder te negeren of te domineren.
Expressieve communicatiestijlen
De expressieve communicatiestijl wordt gekenmerkt met een sterke nadruk op gevoelens, emoties en verbale en non-verbale expressie. Mensen met een expressieve communicatiestijl zijn vaak sociaal, extravert en vinden het prettig om hun gedachtes en emoties openlijk te uiten. Ik zal hier enkele kenmerken en voorbeelden benoemen van expressie communicatiestijlen:
Emotionele expressie
Mensen die expressief communiceren uiten hun emoties levendig en openlijk. Ze tonen verdriet, boosheid, vreugde, enthousiasme met gemak. Bijvoorbeeld: ik ben zo blij om te beginnen aan dit nieuwe project.
Gebruik van gebaren en lichaamstaal
Expressieve communicators maken vaak gebruik van non-verbale signalen, zoals gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding en of gebaren om hun boodschap te versterken. Bijvoorbeeld: tijdens een gesprek kan iemand die expressief is, vele gezichtsuitdrukkingen en of handgebaren maken om hun emoties te laten zien.
Verhalen vertellen
Ze hebben de neiging om hun gedachtes en ervaringen te delen in de vorm van verhalen, waardoor ze boeiende sprekers kunnen zijn. Bijvoorbeeld: laat me je vertellen over de geweldige tijd die ik bij mijn vorige job had. Het was echt een onvergetelijke ervaring.
Interpersoonlijke connectie
Expressieve communicators zijn vaak empathisch en vinden het belangrijk om een sterke verbinding met anderen te hebben. Ze zijn goed in het tonen van begrip en medeleven. Bijvoorbeeld: ik begrijp hoe moeilijk dit voor je moet zijn, ik ben hier om je te steunen wat er ook gebeurt.
Creativiteit
Ze zijn vaak creatief en vinden het leuk om nieuwe ideeën te verkennen en of te delen. Bijvoorbeeld: laten we eens brainstormen over verschillende manieren om dit probleem op te kunnen lossen.
De expressieve communicatiestijlen dragen bij aan het creëren van een boeiende en levendige communicatieomgeving. Het helpt bij het opbouwen van sterke relaties, het delen van emoties en het bevorderen van een gevoel van verbondenheid tussen mensen.
De reactieve communicatiestijlen
De reactieve communicatiestijlen worden gekenmerkt door terughoudendheid, een neiging om zich aan te passen aan anderen in de communicatie en of passiviteit. Mensen met een reactieve communicatiestijl zijn vaak introvert en vinden het moeilijk om zich openlijk uit te drukken of hun eigen standpunten en of behoeftes duidelijk te maken. Ze zijn vaak geneigd om meer te luisteren dan te praten en vermijden vaak een confrontatie.
Ik zal enkele kenmerken en voorbeelden benoemen van reactieve communicatie
Terughoudendheid
Mensen met een reactieve communicatiestijl zijn vaak terughoudend om hun mening te geven of zich uit te spreken in groepen en of sociale situaties. Bijvoorbeeld: tijdens een bijeenkomst kunnen ze luisteren en zwijgen naar wat ander te zeggen hebben, zonder actief deel te nemen aan de discussie.
Aanpassingsvermogen
Ze passen zich vaak aan, aan de communicatiestijl van anderen en vermijden het om zichzelf op de voorgrond te plaatsen. Bijvoorbeeld: als ze merken dat de meerderheid een bepaalde beslissing ondersteunt, zullen ze waarschijnlijk instemmen in plaats van hun eigen standpunt naar voren te brengen.
Conformiteit
Ze hebben de neiging om conflicten te vermijden en zijn bang om anderen tegen te spreken en of te kwetsen. Bijvoorbeeld: ze stemmen in met de plannen van anderen, zelfs als ze het er niet helemaal mee eens zijn dit om de harmonie te behouden.
Moeite met grenzen stellen
Ze vinden het moeilijk om hun eigen grenzen duidelijk te stellen en kunnen zichzelf overschrijden om anderen tevreden te stellen. Bijvoorbeeld: ze kunnen moeite hebben om “nee” te zeggen tegen eisen of verzoeken van anderen, zelfs als het hun eigen belangen schaadt.
Luisterend vermogen
Mensen met reactieve communicatiestijlen zijn over het algemeen goede luisteraars en tonen begrip en empathie voor de standpunten van anderen. Bijvoorbeeld: ze knikken instemmend en geven non-verbale signalen van begrip terwijl ze naar iemand anders spreken.
Mensen met reactieve communicatiestijlen zouden baat kunnen hebben bij het ontwikkelen van assertieve communicatievaardigheden om hun eigen standpunten en behoeftes effectiever te kunnen communiceren. Ook om zichzelf zelfverzekerder te voelen in sociale interacties.
Communicatiestijlen zijn inderdaad niet altijd strikt gescheiden, het karakter van een persoon kan zeker invloed hebben op hoe ze communiceren.
Direct communiceren
Zoals ik al aangaf mensen die direct communiceren zijn expliciet, duidelijk en recht voor de raap in hun communicatie. Ze zeggen wat ze denken en willen vaak snel tot de kern van de boodschap komen. Ze zijn niet terughoudend om hun mening te geven, zelfs als dat anderen kan kwetsen.
Indirect communiceren
In tegenstelling tot directe communicatiestijlen geven mensen met indirecte communicatiestijlen vaak subtiele hints, vermijden ze het liefst rechtstreekse confrontaties en gebruiken ze vaak omwegen. Ze kunnen vaker tussen de regels doorlezen en letten op non-verbale signalen.
Analytisch communiceren
Analytische communicators zijn feiten georiënteerd en richten zich op logica en details. Ze willen alle beschikbare informatie zorgvuldig overwegen voordat ze een conclusie trekken of een beslissing nemen. Ze kunnen geduldig zijn en vinden het belangrijk om goed onderbouwd te zijn.
Empathisch communiceren
Mensen met empathische communicatiestijlen zijn gevoelig voor emoties van anderen en streven ernaar om begrip en empathie te tonen in hun interacties. Ze luisteren actief, tonen medeleven en proberen vaak een positieve sfeer te behouden.
Als het gaat om hoe iemands karakter deze communicatiestijlen beïnvloedt, kunnen we zien dat een persoonlijke mix van eigenschappen en voorkeuren de manier waarop iemand communiceert kan vormen. Iemand met een extraverte persoonlijkheid kan bijvoorbeeld geneigd zijn om directer te communiceren en zich comfortabel voelen bij het delen van een mening in groepen.
Aan de andere kant kan een introvert persoon de voorkeur geven aan een meer indirecte benadering, waarbij ze liever een op een gesprekken voeren en subtieler zijn in hun communicatie.
Bovendien kunnen andere persoonlijkheidskenmerken, zoals openheid voor nieuwe ervaringen, emotionele stabiliteit en consciëntieusheid meer geneigd zijn om analytisch te communiceren en grondig te zijn in hun interacties.
Het is belangrijk op te merken dat deze communicatiestijlen en persoonlijkheidskenmerken geen strikte scheidingen zijn, maar eerder een spectrum waarop mensen zich bevinden. Iemand kan bijvoorbeeld een combinatie zijn van directe en empathische communicatiestijlen hebben, afhankelijk van de situaties en de mensen waarmee ze communiceren.
De ik-boodschappen
De ik-boodschappen zijn communicatiestrategieën waarbij de nadruk ligt op het uitdrukken van je eigen gevoelens, waarnemingen en gedachtes in plaats van de ander de schuld te geven en of te bekritiseren. Dit soort boodschappen worden vaak gebruikt om assertief te communiceren, conflicten op een constructieve manier op te lossen en of relaties te versterken. Hier zijn enkele gedetailleerde punten over hoe je de “ik-boodschappen” effectief kunt gebruiken.
Focus op persoonlijke waarnemingen
Begin je boodschap met ik merk…Ik zie…ik voel…of iets vergelijkbaars om aan te geven dat je spreekt vanuit je eigen perspectief. Bijvoorbeeld: ik merk dat je de laatste tijd minder tijd met me doorbrengt.
Beschrijf specifieke situaties
Wees specifiek over de situatie waarop je feedback geeft, vermijd generalisaties. Geef concrete voorbeelden om je punt te verduidelijken en of misverstanden te voorkomen.
Enkele voorbeelden van de ik-boodschappen:
Op het werk
In plaats van te zeggen: je bent altijd te laat voor vergaderingen en het verstoort onze planning
Zou je kunnen zeggen: ik voel me gefrustreerd als vergaderingen te laat beginnen omdat het invloed heeft op mijn planning. Zou je kunnen proberen om op tijd te komen?
Thuis
In plaats van te zeggen; je maakt altijd een rommel van de keuken
- Zou je kunnen zeggen: ik voel me gestrest als de keuken een rommel is, zou je kunnen helpen om het netjes te houden?
In een relatie
In plaats van te zeggen: je luistert nooit naar me
- Zou je kunnen zeggen: ik voel me onbegrepen als ik het gevoel heb dat mijn mening niet wordt gehoord. Zou je wat meer aandacht willen besteden aan wat ik te zeggen heb?
Met vrienden
In plaats van te zeggen: je negeert me altijd wanneer we uitgaan
- Zou je kunnen zeggen: ik voel me een beetje buitengesloten als ik het gevoel heb dat ik genegeerd word tijdens onze uitjes. Zou je af en toe ook wat aandacht aan mijn kunnen schenken?
De ik-boodschappen helpen vaak om een open en respectvolle communicatie te bevorderen en kan bijdragen aan het oplossen van conflicten en het verbeteren van relaties.
Mensen hebben vaak de neiging om meer open te staan voor de ik-boodschappen van anderen om verschillende redenen:
Persoonlijke verantwoordelijkheid
Wanneer iemand haar of zijn gevoelens en de behoefte op een respectvolle manier deelt door middel van de ik-boodschappen, laat dit zien dat die persoon verantwoordelijkheid neemt voor haar of zijn eigen ervaringen en reacties.
Dit kan anderen aanmoedigen om op een vergelijkbare manier te reageren, waardoor een sfeer van wederzijds respect en begrip ontstaat.
Empathie
Door de ik-boodschappen te gebruiken, nodig je iemand anders uit om zich in jouw situatie in te leven. Wanneer mensen horen hoe iemand zich voelt of wat hun behoeftes zijn, kunnen ze zich gemakkelijker verbinden met die persoon op emotioneel niveau.
Dit kan leiden tot meer empathie en begrip voor de persoonlijke ervaringen van anderen.
Minder defensieve reacties
De ik-boodschappen verminderen vaak defensieve reacties van anderen. Omdat de focus ligt op de gevoelens en behoefte van de spreker, daardoor zouden mensen zich minder snel aangevallen of bekritiseerd voelen. Hierdoor zijn ze waarschijnlijk meer geneigd om naar de boodschap te luisteren en open te staan voor een constructieve dialoog.’
Het verschil tussen een dialoog en discussie:
Dialoog
Een dialoog is een vorm van communicatie waarbij twee mensen met elkaar in gesprek zijn met als doel, samenwerking, begrijp en vertrouwen te bevorderen. Het draait om het delen van gedachtes, gevoelens en of ideeën op een respectvolle en open manier.
In een dialoog staat luisteren centraal, waarbij de ene persoon probeert te begrijpen wat de ander te zeggen heeft en waarom.
Belangrijke kenmerken van een dialoog :
Luisteren
Men luistert actief naar elkaar, zonder onderbrekingen, vooroordelen en of te oordelen
Empathie
Er is een sterke nadruk op het tonen van begrip en empathie voor de gevoelens en standpunten van de ander.
Openheid
Mensen voelen zich vrij om hun gedachten en gevoelens te delen zonder veroordeling en of angst.
Samenwerking
Het doel is om een gezamenlijk begrip te bereiken en tot nieuwe inzichten te komen, zelfs als er meningsverschillen zijn.
Door open vragen te stellen en naar elkaars perspectieven te luisteren kunnen ze tot een dieper begrip van elkaars standpunten komen. Wellicht kunnen ze zelfs enkele punten vinden waarop ze het eens zijn.
Een discussie
Een discussie is meer een formele vorm van communicatie waarbij mensen hun standpunten, argumenten en meningen uitwisselen over een specifiek onderwerp. Het doel van een discussie is vaak om meningsverschillen te onderzoeken. En ook om verschillende perspectieven te presenteren en tot een consensus of een besluit te komen. In tegenstelling tot een dialoog kan een discussie meer debatterend zijn van aard, waarbij mensen hun standpunten krachtig verdedigen en anderen proberen te overtuigen van hun gelijk.
Belangrijke kenmerken van een discussie zijn:
Argumentatie
Deelnemers presenteren, argumenteren en onderbouwen hun standpunten met redenering, feiten en voorbeelden.
Debat
Er kan sprake zijn van een meer strijdige sfeer, waarbij men probeert elkaar te overtuigen en tegenargumenten te weerleggen.
Verschillende perspectieven
Mensen brengen verschillende perspectieven naar voren en proberen een breed scala aan standpunten en meningen te vertegenwoordigen.
Besluitvorming
Het doel kan zijn om tot een beslissing of consensus te komen over het besproken onderwerp.
Naast dialoog en discussie zijn er nog andere vormen van communicatie, zoals een overleg, gesprek en of onderhandeling. Elk van deze vormen heeft zijn eigen doelstellingen en eigen kenmerken.
Debat
Een debat is een gestructureerde vorm van discussie waarbij twee of meer partijen argumenten uitwisselen over een specifiek onderwerp. Het doel van een debat is vaak om te winnen door de tegenstander te overtuigen van de juistheid van jouw standpunt. Een debat kan plaatsvinden in een formele setting of informeel.
Gesprek
Een gesprek is een informele uitwisseling van ideeën, informatie en meningen tussen twee of meerdere mensen. Het kan variëren van alledaagse praatjes tot diepgaande discussie over complexe onderwerpen. Gesprekken kunnen plaatsvinden in verschillende settings, zoals thuis, op het werk, of tijdens sociale bijeenkomsten.
Overleg
Een overleg is een bijeenkomst waarbij mensen samenkomen om informatie uit te wisselen, ideeën te bespreken en beslissingen te nemen over een specifiek onderwerp. Overleg kan plaatsvinden binnen teams, organisaties, of tussen verschillende belanghebbende.
Onderhandeling
Onderhandeling is een proces waarbij twee of meer partijen proberen tot een overeenkomst te komen door compromissen te sluiten en hun belangen te behartigen. Onderhandelingen kunnen plaatsvinden in verschillende contexten, zoals bijvoorbeeld zakelijke transacties en meer.
Elk van deze vormen van communicatie heeft zijn eigen doelstellingen, dynamiek en strategieën. Het kiezen van de juiste vorm hangt af van de situatie, de betrokken partijen en de doelstellingen.
Op een moment dat je misschien precies de juiste woorden of inzichten nodig hebt, nodig ik je uit om een kijkje te nemen bij Mijn Missie. Hier vind je een schat aan hints en tips die niet alleen fascinerend kunnen zijn maar tevens ook je leven kunnen verrijken. Laat je inspireren en vind precies wat je zoekt op een moment dat het er echt toe doet.
Wat voor je ligt en wat achter je ligt, is niets vergeleken met wat in je ligt. Het lijkt altijd onmogelijk totdat het gedaan is….
Geschreven door: Alicia
