Als ervaringsdeskundige van PTSS en CPTSS wil ik even het verschil uitleggen tussen een ervaringsdeskundige, versus theoretische kennis.
Een ervaringsdeskundige is iemand die persoonlijk de aandoening en situatie heeft meegemaakt. In het geval van PTSS en CPTSS zou dit betekenen dat de persoon zelf de symptomen heeft ervaren en de impact op het dagelijks leven heeft gevoeld. Zodoende ook de reacties op Triggers.
Deze ervaring kan een diep inzicht bieden in de realiteit van de aandoening, inclusief de emotionele, psychologische en sociale effecten. Het is een vorm van kennis die voortkomt uit directe betrokkenheid en persoonlijke confrontatie met de uitdagingen.
Studie volgen
Aan de andere kant heb je mensen die een studie volgen over PTSS. Deze personen leren over de aandoening vanuit wetenschappelijk en theoretisch oogpunt. Ze bestuderen onder ander de symptomen, mogelijk oorzaken, behandelingsmethoden en statistieken. Hoewel deze kennis waardevol is en kan helpen bij het begrijpen en behandelen van de aandoening, mist het vaak de persoonlijke elementen en nuances die een ervaringsdeskundige wel heeft.
Belangrijke punten om in gedachten te houden:
Empathie en begrip
Een ervaringsdeskundige kan vaak een dieper niveau van empathie bieden omdat ze de worstelingen van het verdriet, de pijn, het onrecht en de verwarring uit eerste hand begrijpen. Dit kan nuttig zijn bij het ondersteunen van anderen met dezelfde aandoening.
Kennis en expertise
Aan de andere kant kunnen mensen die de aandoening bestuderen een breed scala aan kennis hebben over verschillende aspecten ervan, van biologische tot psychologische benaderingen. Ze kunnen ook op de hoogte zijn van de nieuwste onderzoeken en behandelingen.
Persoonlijke verhalen
Ervaringsdeskundige kunnen persoonlijke verhalen delen die anderen kunnen informeren, inspireren en of geruststellen. Dit kan een krachtig middel zijn om stigma’s te doorbreken en hoop te geven aan anderen die met dezelfde uitdagingen worden geconfronteerd en of zijn geconfronteerd in een ver verleden.
Combinatie van beiden
Vaak is de ideale situatie een combinatie van zowel ervaringsdeskundigheid als formele studie. Dit kan leiden tot een holistischer begrip van de aandoening en effectievere ondersteuning voor mensen die erdoor zijn getroffen.
Beiden perspectieven
Het is belangrijk om beiden perspectieven te waarderen en te begrijpen dat ze elkaar aanvullen. Iemand die de ervaring heeft gehad, kan een diepgaand begrip bieden van hoe het is om met PTSS en of CPTSS te leven, terwijl iemand die een studie volgt, kan helpen bij het bieden van evidence-based behandelingen en bredere inzichten in de aandoening als geheel.
Wat betekend Evidence-based?
Evidence-based zou je in het nederlands kunnen verwoorden als “Bewijsmateriaal-gebaseerd”. Het is een benadering waarbij beslissingen worden genomen op basis van wetenschappelijk bewijs, onderzoek en gegevens.
Wanneer iets “evidence-based” is, betekent dit dat het is gebaseerd op het beste beschikbare bewijs uit onderzoek en dat het is aangetoond effectief te zijn. Dit kan bijvoorbeeld gaan om behandelingen voor medische aandoeningen, interventies voor psychologische stoornissen of beleidsmaatregelen voor maatschappelijke kwesties en meer
Het idee achter evidence-bases is om ervoor te zorgen dat de beslissingen die worden genomen gebaseerd zijn op solide, betrouwbare gegevens en onderzoek, in plaats van op meningen, tradities of veronderstellingen. Dit draagt bij aan de effectiviteit, efficiëntie en kwaliteit van zorg, behandelingen en interventies die worden aangeboden aan individuen en gemeenschappen.
Wat is het verschil tussen PTSS en CPTSS ?
PTSS (posttraumatische stressstoornis) is een psychische aandoening die optreedt na het meemaken of getuige zijn van een traumatische gebeurtenis. Deze gebeurtenis kan een schokkende, angstaanjagende of levensbedreigende situatie zijn geweest. Laat ik even een kanttekening plaatsen: niet iedereen die een traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt, ontwikkelt PTSS. De symptomen beginnen meestal binnen drie maanden na de gebeurtenis, maar kunnen ook later beginnen.
De symptomen:
Deze symptomen van PTSS kunnen worden onderverdeeld in vier hoofdcategorieën
- Herbeleving van het trauma
- Triggers (het herbeleven van de traumatische gebeurtenis alsof het opnieuw gebeurd)
- Onverwachte en intense emotionele reacties bij het zien of horen van iets dat aan het trauma herinnert
- Fysieke reacties zoals misselijkheid, duizeligheid, steken in het hoofd, hartkloppingen bij blootstelling aan triggers
Vermijding en afstoting van herinneringen
- Actief vermijden van gevoelens, gedachten die aan het trauma herinneren
- Het vermijden van plaatsen, activiteiten of mensen die herinnering aan het trauma oproepen
- Negatieve veranderingen in stemming en gedachten
- Negatieve gedachten over anderen
- Weinig vertrouwen
- Gevoelens van vervreemding of afstandelijkheid
- Moeite met positieve emoties zoals, liefde en meer
- Toegenomen prikkelbaarheid en reactiviteit
- Prikkelbaarheid of woede uitbarstingen
- Onrust, hypervigilantie of constant op je hoede zijn
- Moeiten met concentreren
- Schrik en heftig paniekreacties
CPTSS (complexe PTSS)
Definitie
CPTSS wordt ook wel complex trauma genoemd en treedt op als gevolg van, herhaalde en langdurige traumatische ervaringen. Dit kunnen traumatische ervaringen zijn zoals seksueel misbruik, verwaarlozing, verwarring, langdurige mishandeling of emotioneel geweld.
CPTSS wordt vaak gezien bij mensen die zijn blootgesteld in de kindertijd aan herhaalde traumatische situaties, maar kan ook optreden bij volwassenen.
Symptomen:
CPTSS omvat vaak alle symptomen van PTSS, maar heeft ook enkele extra kenmerken vanwege chronische aard van het trauma:
- Problemen met identiteit en zelfbeeld
- Een gevoel van gebrek aan zelfwaarde
- Moeite om zichzelf te begrijpen en haar/zijn plaats in de wereld te vinden
- Een gevoel onbegrip, onrechtvaardigheid, van misselijkheid over het trauma en de gevolgen ervan
- Problemen met relaties
- Moeite om vertrouwen op te bouwen in anderen
- Problemen met hechte en intieme relaties
- Het vermijden van algemene relaties uit angst voor eventuele herhaling van het trauma
- Emotionele ontregeling
- Sterke emotionele reacties
- Emotionele uitputting en gevoelens van hopeloosheid
Belangrijke overwegingen
Het belangrijkste verschil tussen PTSS en CPTSS ligt dus in de duur en frequentie en aard van het trauma. PTSS is vaak het gevolg van een enkel traumatische gebeurtenis, terwijl CPTSS ontstaat door herhaaldelijke traumatische ervaringen over een langere periode. CPTSS kan daarom een breder scala aan symptomen omvatten en kan moeilijker te behandelen zijn vanwege de complexiteit van de onderliggende trauma’s.
Invloed van leeftijd
Ja, de leeftijd waarop een persoon complexe traumatische stressstoornis CPTSS ervaart heeft zeker invloed op de leeftijd, op de manier waarop de stoornis zich ontwikkelt en manifesteert.
Traumatische ervaringen op jonge leeft, zoals op een 4 of 5 jarige leeftijd, hebben vaak diepgaande en langdurige effecten op de ontwikkeling van dat kind, die later in het leven kunnen blijven bestaan.
Hier zijn enkele manieren waarop de leeftijd van traumatische ervaringen een verschil kan maken.
- Ontwikkeling van Hechting en Zelfbeeld
- Trauma op nog zeer jonge leeftijd kan de ontwikkeling van een gezond zelfbeeld en een veilige hechting aan haar verzorgers en of opvoeders verstoren.
- Dit kan leiden tot gevoelens van onveiligheid, wantrouwen in anderen en moeilijkheden met het opbouwen van stabiele relaties.
- Vroege cognitieve en emotionele ontwikkeling
- Trauma kan de normale ontwikkeling van cognitieve vaardigheden en emotionele regulatie verstoren
- Dit kan zich later manifesteren in moeite met concentreren, impulsbeheersing en emotionele uitbarstingen.
- Langdurig impact op de hersenen
- Trauma op jonge leeftijd kan langdurige veranderingen veroorzaken in de structuur en werking van de hersenen.
- Dit kan resulteren in verhoogde stressreacties, moeite met het verwerken van emoties.
- Verwarring van normaal gedrag
- Sterke ontwikkeling van overlevingsdrang
Kinderen kunnen het moeilijk vinden om te begrijpen wat normaal is in relaties en of in gezin situaties, vooral als het trauma vanuit hun thuisomgeving komt.
De persoon kan zich bijvoorbeeld terugtrekken uit sociale interacties, moeilijke gesprekken vermijden of zichzelf te isoleren om te proberen de angst en de pijn te verminderen die geassocieerd worden met traumatische ervaringen uit het verleden.
Dit terugtrekken kan absoluut een beschermingsmechanisme zijn, bedoeld om verdere pijn te voorkomen. Echter op de lange termijn kan het ook belemmerend zijn voor iemands functioneren en welzijn.
Het is dus belangrijk om te benadrukken dat professionele hulp, zoals therapie en ondersteuning van getrainde professionals, van onschatbare waarde kan zijn bij het omgaan met CPTSS en het ontwikkelen van gezonde manier om met triggers om te gaan. Op vandaag kan dit allemaal veel beter en wellicht wat makkelijk bespreekbaar gemaakt worden in vergelijk met de jaren ’60.
Als de CPTSS heeft plaatsgevonden op zeer jonge leeftijd, dan kan het kind zich aanleren om dit te onderdrukken, doch ooit zal die onderdrukking alsnog naar boven komen al is dat dan op vele oudere leeftijd.
Grensoverschrijdend gedrag kent vele verschillende vormen het verwijst naar elk gedrag dat de persoonlijke grenzen, veiligheid of waardigheid van een individu schendt. Grensoverschrijdend gedrag is schadelijk voor de slachtoffers en kan vaak een negatieve impact hebben op hun welzijn en zelfbeeld. Het is belangrijk om keer op keer te benadrukken dat dit bestrijd moet worden, er moet keer op keer weer gestreefd worden naar het bevorderen van respect, gelijkheid en begrip.
Aan het einde van de dag zijn we allemaal maar mensen, met een hart, gevoelens en emoties die diep geworteld zijn.
Mensen die een gebrek hebben aan empathie en zelfbewustzijn zijn zich vaak niet bewust van hun gedrag. Ze kunnen zich mogelijk niet volledig realiseren hoe hun acties anderen kunnen beïnvloeden en of schaden.
Het ontbreekt mogelijk ook aan het vermogen om de grenzen van anderen te respecteren. Dit kan voortkomen uit een gebrek aan begrip of erkenning van de individuele rechten en behoeften van anderen.
Een gebrek aan zelfbeheersing kan ook leiden tot een impulsief of ongepast gedrag. Mensen die moeite hebben met het beheersen van emoties of impulsen, kunnen zich vaker bezig houden met grensoverschrijdend gedrag.
Op een moment dat je misschien precies de juiste woorden of inzichten nodig hebt, nodig ik je uit om een kijkje te nemen bij Mijn Missie. Hier vind je een schat aan hints en tips die niet alleen fascinerend kunnen zijn maar tevens ook je leven kunnen verrijken. Laat je inspireren en vind precies wat je zoekt op een moment dat het er echt toe doet.
Wat voor je ligt en wat achter je ligt, is niets vergeleken met wat in je ligt. Het lijkt altijd onmogelijk totdat het gedaan is….
Geschreven door: Alicia
